Nhân Sâm – Thần dược quý bảo vệ sức khỏe
Từ xa xưa Nhân sâm đã được coi là bài thuốc bổ quý giá, đứng đầu trong 4 vị thuốc thượng hạng của Đông Y (Sâm, Nhung, Quế, Phụng). Vậy nó quý hiếm và bổ dưỡng ra sao, mời bạn đọc kham khảo bài viết sau.
1. Giới thiệu
Cây Nhân Sâm là loài thực vật sinh trưởng chậm và sống lâu năm, rễ cây có dạng hình củ. Rễ được chia làm 4 phần là đầu rễ, thân chính, rễ chính và rễ phụ. Phần đỉnh thể hiện số năm tuổi của Sâm, tuổi đời càng lâu thì thân rễ càng dài.
Phần thân chính của rễ là thành phần quan trọng nhất của cây Nhân Sâm với nhiều chất dinh dưỡng quý hiếm được sử dụng nhiều trong điều trị bệnh. Đây là một vị thuốc đại bổ trong Y học Cổ truyền từ hàng ngàn năm trước. Ở một số nước Đông Á, trong đó có một số vùng của Trung Quốc Nhân Sâm có tên gọi khác là Ginnyuu.
Nhân sâm có tên gọi khác là Ginnyuu, thuộc họ Ngũ gia bì, chi Panax.
2. Phân loại
Dựa theo phương pháp chế biến, Nhân Sâm được phân thành các loại sau:
- Nhân Sâm tươi:
Là những củ Sâm tươi vừa thu hoạch và chưa qua chế biến, được trồng ở vùng núi cao có khí hậu ôn đới. Tùy theo số năm trồng mà Nhân Sâm tươi được chia thành các loại: Sâm 4 tuổi, Sâm 5 tuổi và Sâm 6 tuổi.
Nhân sâm được chia thành các loại theo số năm trồng.
- Hồng Sâm (hay còn gọi là Thiên Sâm)
Hồng Sâm được làm từ những những củ Sâm tươi, qua quá trình lựa chọn nguyên liệu ban đầu rất kỹ càng và cẩn thận về chất lượng, kích thước, trọng lượng và cả hình dáng bên ngoài.
Những củ Nhân Sâm tươi sẽ được đem hấp rồi sấy qua 3 – 6 lần sao cho lượng nước trong Sâm giảm xuống còn dưới mức 14%. Tiếp đó là quá trình kiểm tra sản phẩm bằng cách soi dưới ánh đèn để kiểm tra các lỗ rỗng trong thân, khi cả trọng lượng và hàm lượng ẩm trong củ Sâm đạt yêu cầu thì mới coi như hoàn thiện. Hồng Sâm thu được có màu hồng nhạt, trong, vị ngọt và hơi đắng.
Về mặt giá trị dinh dưỡng và dược tính, Hồng Sâm được đánh giá tốt hơn Sâm tươi. Không chỉ giữ được toàn vẹn các chất dinh dưỡng vốn có mà trải qua quá trình hấp sấy, Hồng Sâm còn sản sinh thêm nhiều chất mới.
Hồng Sâm được đánh giá tốt hơn Sâm tươi.
- Bạch Sâm (Nhân Sâm khô):
Bạch Sâm là những củ Sâm không đủ tiêu chuẩn để làm Hồng sâm thì chế biến ra Bạch Sâm. Củ Sâm được rửa sạch đất cát rồi nhúng vào nước sôi vài phút, sau đó tẩm đường vài ngày rồi phơi hoặc sấy khô ở nhiệt độ không quá 600C . Nhân Sâm thu được có màu trắng ngà, mềm, thường có tinh thể đường bám ngoài mặt, mùi thơm, vị ngọt.
- Thái Cực Sâm:
Từ nguyên liệu Sâm tươi, Sâm được cho vào nước đang sôi ở nhiệt độ cao trong thời gian dài. Sau khi thấy lớp vỏ và một phần thân Sâm chuyển sang màu đỏ thì vớt ra và sấy khô. Thái Cực Sâm là sản phẩm có hình dáng, màu sắc giao thoa giữa Bạch Sâm và Hồng Sâm. Do được chế biến trong nhiệt độ cao nên Thái Cực Sâm cũng có dưỡng chất có tác dụng tốt như Hồng Sâm.
3. Hoạt chất
Không chỉ được Y học Cổ truyền công nhận mà ngay cả Y học Hiện đại cũng đánh giá Nhân Sâm là một loại cây có chứa nhiều dinh dưỡng tốt cho sức khỏe thông qua việc phân tích các thành phần có trong nó.Thành phần quan trọng nhất của Nhân Sâm là Saponin và các Ginsenosides.
Các Ginsenosides bao gồm: Ro ,Re ,Rg1, Rg2, Rg3, Rh1, Rh2, Ra1, Ra2. Các hợp chất này có tác dụng hiệu quả trong việc hỗ trợ phòng chống ung thư, hỗ trợ ngăn chặn sự phát triển các khối u cho bệnh nhân ung thư. Bên cạnh đó, các Ginsenosides này còn có tác dụng trong điều trị các bệnh như bệnh tiểu đường, phòng chống xơ vữa động mạch, hỗ trợ chống viêm loét dạ dày, tăng cường sinh lực cho người già, người vừa khỏi bệnh, người thường xuyên lao động nặng nhọc…
Ngoài ra, Nhân Sâm còn là thảo dược có chứa các thành phần Malnony như: Rb1 , Rb2 , RC , Rd được các nhà khoa học nghiên cứu và chế biến thành công thành các loại dược phẩm chống lão hóa, duy trì thể trạng và làn da cho con người.
Cuối cùng là 7 hợp chất Polyacetylen cùng khoảng 17 Axit béo, cung cấp khoảng 8 loại acid amin cần thiết nhất cho cơ thể cùng các khoáng chất khác như: Sắt , Mangan , Selen , Kali… giúp tăng cường hệ miễn dịch và sức đề kháng .
4. Công dụng
- Chống oxy hóa, giảm viêm:
Chiết xuất Nhân Sâm chứa Ginsenoside, hoạt chất này có tác dụng chống oxy hóa, ngăn chặn sự phát triển của gốc tự do trong các tế bào, đồng thời ức chế phản ứng viêm trong cơ thể.
- Cải thiện tâm trạng, tăng cường trí nhớ:
Các thành phần Ginsenosides và hợp chất K trong Nhân Sâm có thể giúp bảo vệ tế bào não khỏi tác hại của các gốc tự do, xoa dịu thần kinh, cải thiện trí nhớ. Đồng thời chúng còn có tác dụng tích cực trong việc cải thiện hành vi và nhận thức của người bị Alzheimer.
- Bổ sung năng lượng cho cơ thể:
Giúp người có cơ thể ốm yếu và những người thường xuyên lao động nặng nhọc nhanh chóng phục hồi sức khỏe. Một số hoạt chất của Nhân Sâm như Oligopeptide và Polysaccharides có thể làm tăng sản xuất năng lượng trong tế bào, giảm tình trạng stress oxy hóa.
- Điều trị bệnh rối loạn cương dương ở nam giới:
Nhân Sâm nhất là Hồng Sâm là vị thuốc được Y học Cổ truyền sử dụng để điều trị rối loạn cương dương. Một thử nghiệm được tiến hành tại Hàn Quốc vào năm 2002 cho thấy, khoảng 60% nam giới bị rối loạn cương dương sau khi sử dụng dược liệu này đã cải thiện được các triệu chứng rõ rệt.
Các hoạt chất quý trong Nhân Sâm giúp tăng cường lưu thông máu, ngăn ngừa sự hình thành của các mảng xơ vữa ở động mạch, mang máu đến cơ quan sinh dục nam nhiều hơn. Nam giới sử dụng Nhân Sâm thường xuyên sẽ cải thiện được sức khỏe sinh lý và khả năng hoạt động tình dục.
- Ngăn ngừa và chống lại virus gây cảm cúm
Nghiên cứu trên chuột cho thấy Nhân Sâm có tác dụng ức chế sự phát triển của virus cúm hợp bào hô hấp (RSV). Chiết xuất của nó giúp các tế bào biểu mô phổi có sức sống mạnh mẽ hơn khi bị nhiễm virus cúm.
- Giảm đường huyết, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường
Hoạt chất Ginsenosides trong Nhân Sâm có thể giúp hạ đường huyết bằng cách tác động đến việc sản xuất insulin ở tuyến tụy, đồng thời cải thiện tình trạng kháng insulin; hỗ trợ cải thiện các triệu chứng khó chịu cho bệnh nhân bị tiểu đường.
- Tăng cường hệ miễn dịch
Thử nghiệm trên bệnh nhân bị ung thư dạ dày, Nhân Sâm giúp cải thiện hệ miễn dịch cho người bệnh sau hóa trị, giảm tác dụng phụ của hóa chất.
Ngoài ra, chiết xuất Nhân Sâm còn giúp tăng cường hiệu quả của các loại vắc xin ngừa virus cúm.
- Ngăn ngừa ung thư
Ginsenosides trong Nhân Sâm vừa có tác dụng chống oxy hóa, duy trì sự khỏe mạnh của các tế bào mà nó còn ngăn chặn sự phát triển của các tế bào bất thường, phòng ngừa ung thư.
- Cải thiện chất lượng giấc ngủ
Chiết xuất Nhân Sâm có khả năng xoa dịu trạng thái căng thẳng ở thần kinh, giảm căng thẳng, lo âu. Qua đó hỗ trợ điều trị mất ngủ, giúp cho người sử dụng tìm lại được giấc ngủ ngon và trọn vẹn.
- Chống lão hóa
Trong thành phần của Nhân Sâm có từ 10 – 35 hoạt chất Saponin, đây là dưỡng chất chính và đặc biệt quan trọng trong quá trình tái tạo tế bào máu và bổ sung oxy trị chân khí kém, giúp máu huyết lưu thông tạo nên làn da hồng hào và thúc đẩy sản sinh collagen tái tạo tế bào da, làm đầy các nếp nhăn, phục hồi lại làn da tổn thưởng do tác động từ môi trường bên ngoài.
5. Một số cách sử dụng Nhân Sâm
- Nhân Sâm tẩm mật ong:
Sử dụng Nhân Sâm tẩm mật ong sẽ giúp bồi bổ cơ thể và nâng cao thể trạng một cách toàn diện. Đồng thời chống lại sự mệt mỏi, giảm tình trạng căng thẳng và giúp đầu óc tập trung tỉnh táo và hoạt động ở não được hiệu quả hơn. Ngoài ra, dùng Nhân Sâm tẩm mật ong cũng tăng cường và kích thích ăn ngon miệng và ngủ sâu giấc hơn, làm chậm quá trình lão hóa của tế bào trong cơ thể và cải thiện các chức năng cơ thể hoạt động được tốt nhất.
- Nhân Sâm ngâm rượu
Nhân Sâm ngâm rượu khi ngâm đủ thời gian thì các tính chất và dinh dưỡng từ Nhân Sâm mới có thể thẩm thấu hết hòa quyện hết cùng rượu. Sử dụng Nhân Sâm ngâm rượu đặc biệt hiệu quả trong việc nâng cao và tăng cường chức năng sinh lý ở nam giới. Mỗi ngày có thể sử dụng từ 1 – 2 ly nhỏ khoảng 30ml.
- Nhân Sâm tươi pha trà:
Sử dụng Nhân Sâm tươi pha trà không chỉ tiện lợi, đơn giản mà cho lại hiệu quả cao vừa giúp bồi bổ sức khỏe hàng ngày, thúc đẩy và kích thích sự tập trung, tỉnh táo, minh mẫn, đồng thời duy trì và tăng cường sức đề kháng cơ thể tốt hơn.
